December 7, 2008
Khrismas Lawmhnak le Daihnak nan zapi cungah um ko seh! Kan Bawipa Chuah thla dam tein a kan phanhter tu kan Pathian a min kan thangthat. Cathiang kan rel ta lai:
“Tuzan hrimhrim ah hin David khua chungah nan Khamhtu kha a chuak cang – Khrih Bawipa cu! Cu hihi nan ca i hmelchunhnak cu a si lai: ngakchiate pakhat kha puan in an zual i caw rawl einak kuang chung i an thlim kha nan va hmuh lai,” tiah a ti, Cu cangka cun vancung ralkap bu nganpi cu vancungmi sinah khan an rung lang i Pathian kha hla in an thangthat: “A sang bik van ah khin Pathian cu thangthat si ko seh, cun a dawtmi hna umnak vawlei ah hin remnak um ko seh,” tiah an ti. (Luka 2:11-14)
Nihin cu kan pa Rev. Dr. Sang Awr nih thawngtha a kan chimh i, kan va tha hringhran. Caan tampi lak ah siaherhnak he thawngtha a kan chimh khawh caah a cungah tampi kan i lawm. Atu cu amah kut ah caan kan pek cang lai:
Baibal relnak: Matt 2:3-11; Luka 2:8-14
Biahmaithi: Kum fate Christmas caan kan phan lengmang i a phunphun in kan lawmh tawn nain a hlun ti a um kho bal lo. December ni 1 Sweet December kan phak hin lunglen hna a zual. Khuaruahhar ngai a si. Voikhat cu Asho Chin Christmas ah phungchim an ka thiah i aa pummi an tam ngai. Khrihfabu dang maw nan sawm hna tiah an pastor pa ka hal i Khrihfabu dang kan sawm hna lo “Christmas Khrihfa” an tam i a si ko. Kumkhat chungah biakinn voikhat hmanh a phan bal lomi zong Christmas ni ah cun an rak chuak dih a ti duhnak a si. Hi tlukin a sunglawimi le kan sunsak bikmi Christmas puai hi zeibantuk thinlung he dah kan don lai ti hi tukum Christmas ah ruat hna u sih ti ka duh.
Christmas Thawhkehnak: A fawinak in kan chim ahcun Christmas cu Bawi Jesuh Bethlehem khua a chuahnak in aa thawk kan ti khawh. Christ (Kristos: Grk.) ti cu chiti thuhmi tinak a si i, Mass cu puai tinak a si. Pathian nih chiti a thuhmi a fapa Jesuh chuah lomhnak puai tinak a si. Jesuh a chuah cangka in Christmas puai cu an tuah lo. Kum zabu 4 hrawngin mi tlawmte nih an thawk i zabu 6 hrawngah cun an tuah ngai cang. Cuticun biatak deuh in an hun tuah chin lengmang i vawlei khua zakip nih Christmas lomhnak puai cu an tuah. Ram kip cozah zong nih zungkhar ni an tuah i luatte le sunglawi ngai in tuah a si.
Messiah Chuahnak: Biakam Hlun chungah Profet hna nih vawlei khamhtu Messiah a chuak te lai tiah an rak chim chung. Ramdang kut tangah sal an tlak i harnak an ton caan ah Messiah a ra lai i luatnak kan hmuh lai tiah an i hnem tawn. Cu Messiah cu ngaknu dawhdawh le mirum siangpahrang chungin a chuak lai tiah an awrh. Asinain Judah ram ah khua hmete Bethlehem khua ah sifak zeirel lomi mi nauta chungin a chuak. “Maw Bethlehlem nangmah cu Judea khua a hme bik lakah naa tel nain nangmah chungin Israel hruaitu a chuak lai” (Mikah 5:2) tiah Profet Mikah nih a rak ti. Minung nih cun siangpahrang thutnak, bawi le mifim an tamnak, biaknak lei hruaitu upa an tlinnak Jesusalem khualipi ah a chuak te lai tiah an ruat nain Pathian ruahning a rak si lo. Nauta bik dirhmun in toidornak thinlung he Jesuh cu vawlei ah a ra. Hla phuahtu Emily Elliot nih,
“Na Bawi thutdan le suiluchin kha kaltak in, Vawleicung mi vialte ca na ra..........
Sihmanhseh nautatnak in hrinnak kha na hmuh,
Vawlei ah toidornak na in” a ti.
Khrih Thinlung: Jesuh vawlei a rat hi midang zawnruahnak in aa thawk. Pathian nih vawlei a dawt tuk caah a fapa ngeihchun a kan pek (Johan 3:16). Dawtnak le thlachiat ruahnak in a khat. Nautatnak le toidornak he a ra. Hi lungput nih vawlei kha a thlen. Pathian sinak kha a ngei ko nain amah lungtho tein sal sinak tu kha aa lak; Minung bantuk ah a cang i minung mui in a lang; Mi toiah aa dor i nawlngaihnak lam kha thih tiang in a zulh (Fil.2:3-8). Pathian sinak in minung sinak chungah a hung luh hi minung hna zawnruahnak le khamhnak caah a si. Cucaah Christmas thinlung kan timi cu hi lungput in a ra putmi a si.
Herod Thinlung: Vawlei cungah thil biapi a chuah tikah a ralkahmi thil a um tawn. Cucu Jesuh thinlung le Herod thinlung in a lang. Christmas thinlung a hrawktu lungput thalo a si i tih a nung ngai. Herod cu mi puar bawi thalo ngaimi a si. A nupi Meriame a thah. Cun a nupi nu le a ta le a thah fawn hna. Amah hrinmi a fapa le pahnih Alexander le Aristobulous a thah hna. Jesuh a chuah ka ah thah awk ah a kawlter hna. Jesuh a hmuh lo caah kum 2 tang ngakchia a thah dih hna. A thih lai ah tlangbawi vialte zong a thahter hna. Hnahchuahnak thinlung, keimah tinak thinlung, mah zawn lawng i ruahnak, sifak santlai lomi cungah dawtnak zawnruahnak zeihmanh a ngei lomi a si. A lung chungah midang harnak pek le huatnak le thahnak lawngte a khat. Nupi le fa le hmanh a that ngammi cu vawlei cungah amah bantukin minung an har lai. Hi ruahnak thalo nih Christmas thinlung: daihnak, lomhnak le hnangamnak kha a hrawk dih.
Christmas Thinlung: Christmas thinlung kan ti tikah Jesuh chungin a chuakmi lungput in a rami a si. Lawmhnak le thanuamnak a tam caah Christmas caan a phak lai cu kan i ngaih dih. Khuate lei le bang ahcun vok lawng siloin caw le sia tiang hna an thah i nuam tuk in ei le din he an hman. A cheu nih Christmas kha zu le sa in a dongmi kan um lai. A leng taksa nuamhnak in a dongmi zong kan um lai. Hla dawhdawh saknak le ngaihnak in a dongmi kan um lai. Hawikom tha hna he i tonnak le i hawikomhnak a dongmi kan um lai. Chungkhar aa hmu bal lomi hna tonnak in a dongmi kan um lai. Inn dawhte tamhnak in a dongmi zong kan um lai. A phunphun in kan don cio i Jesuh chuah lomhnak a si cio caah an tha dih ko. Asinain kan Bawipa Jesuh vawlei ah a rat chan le Christmas nih a kan phurhmi lunglomhnak le daihnak hmu loin Christmas hi hman khawh an si caah thuk deuh in Christmas a tanglei bantukin thinlung kha kan ruah a hau.
1) Christmas Thinlung cu Dawtnak a si: Pathian nih vawlei a dawt tuk caah a fapa ngeihchun a kan pek (Johan 3:16). Minung zawn a ruah caah minung hna khamh awk ah Bia cu titsa ah a cang i minung lakah khua a sa ( Johan 1:14). Minung mui in a lang i a kan dawtnak kha a nunnak in a langhter. Jesuh nih “Keimah kan dawt hna bantukin pakhat le pakhat nan i dawt awk a si. Pakhat le pakhat nan zawn nan i ruah ahcun mi nih a ka zultu nan si kha an hngalh lai” (Johan 13:34-35). Cu dawtnak cu Pathian nih Bethlehem caw inn ah a chuakmi naute Jesuh in a langhter. Bethlehem dawtnak in aa thawk i Kalvary dawtnak tiang a phan. Hi dawtnak cu midang zawnruahnak a si. Christmas thinlung cu midang cungah dawtnak, zawnruahnak, zangfahnak ngeih tehna a si. Cucaah Christmas caan ahhin sifak santlai lo, lungre a theimi le harnak a tongmi hna zawnruahnak le bawmhnak caan a si.
2) Christmas Thinlung cu Toidornak a si: “Kei cu mi nunnem le mi toidor ka si caah ka nun hi i cawn u” a ti i toidornak kha a nunnak in a langhter (Matt.11:29). Pathian fapa a si ko nain mi toiah aa dor i nawlngaihnak lam kha vailam cung thihnak tiangin a zulh (Fil. 2:8). A nu Mary zong nih toidor ngai in “A salnu hi hi tluk nauta ka si nain Bawipa nih a ka philh lo”a ti (Luk. 1:48). Pathian cu toidornak thinlung a ngeimi kha a duh hna. “Bawipa na duhmi cu raithawinak a si lo, toidornak thinlung le nawlngaihnak tu a si” tiah David nih a ti (Salm 51:16-17). Toidornak le nautatnak he Bethlehem caw inn ah a chuak i ruamkai phorhlawtnak, keimah tinak thinlung nih Jesuh a tong kho lo. Pathian sinak a ngei ko nain cu vialte cu a kaltak i (kenotic) minung sining chungah a luh bantukin Khrihfa taktak kan si ahcun kan kaltak a herhmi thil tampi a um ko lai. Sifak le santlai lo tete a simi tukhal hna zong nih toidornak thinlung an ngeih caah a hmasa bik Jesuh chuah lomhnak Christmas a tuahtu an si. Toidornak lungput a ngeimi cu miding an si. Joseph zong miding a si. Asinain Herod bantuk lungput a ngeimi nih Jesuh chuah lomhnak cu an tuah kho lo. Nahchuahnak le thahnak tu an tuah. Kha chan lio biaknak lei hruaitu Farasi hna zong nih Jesuh chuah lomhnak an tuah kho ve lo. Zeitintiah Pathian kha a leng lei zohnak lawngin an thangthat i, an chunglei cu thlan bantuk a si caah a thurmi ruahnak in an khat. Jesuh cu lungthin a thiangmi le toidornak thinlung a ngeimi lawng nih ton khawh a si.
3) Christmas Thinlung cu Remnak a si: Jesuh a chuah zan ah vancungmi nih, “A sang bik van ah khin Pathian cu sunparnak hmu ko seh; Cun a dawtmi hna umnak vawlei ah remnak um ko seh” tiah hla an sak (Luk.2:14). Jesuh vawlei ah a rat hi minung le minung kar ah siseh, minung le Pathian karlak ah siseh remnak hleidonh awk ah a si. Pawl zong nih Jesuh Khrih thawngin minung kha Pathian he remter kan si a ti (Rom 5:1-5). Ngaihchiat lungretheihnak a tongmi hna le lungthin tha a bami hna caah daihnak le lungfak le thinlung kuai in a ummi hna caah hnangamnak pek awk ah a ra. “Re a theimi le thil a ritmi vialte hna ka sinah ra tuah u, dinhnak kan pek hna lai” a kan ti (Matt.11:28). Judahmi le Zentelmi karlak ah remlonak, mirum le mi sifak karlak ah thleidannak, nu le pa karlak ah thleidannak vampang kha chimh dih dingah a ra. Christmas caan kan phak tikah kan rem lomi hna le kan huatmi hna he remnak ser caan a si. Pathian he kan karlakah a kan thentu vampang kan chimh dih a hau. Ngaihthiamnak lungthin le remnak thinlung he Christmas kan don ahcun lomhnak he Jesuh kan ton khawh lai.
4) Christmas Thinlung cu Peknak a si: Pathian nih a kan dawt caah a fapa Jesuh a kan pek hi peknak vialte lakah a sang bik a si. Jesuh a chuah lioah laksawngte he a rak biatu an um. Jesuh chuahnak kong kha vancungmi nih an chimh hna bantukin Bethlehem ah an kal i Jesuh kha an biak. “The Greatest Story Evertold” timi cauk chungah tukhaltu nih Jesuh kha tu fate laksawng an pek tiah an tial. Nichuahlei mifim hna zong Bethlehem ah kal i an khup an i bil i an biak. An zal chungin laksawng an i chuah i Sui, Frenkensen zihmui, Mura zihmui kha an pek (Matt.2:11). Cucaah Christmas hi midang laksawng pek caan a si. Pathian nih a kan dawtnak sang bik a fapa a kan peknak kan ruah tikah kan si khawhnak sang bik tiang kan pek a herh. Hla phuahtu Sir Isaac Watts nih
“Ka ngeih vialte pe hmanh ning law laksawng a tam tuk bal lai lo; A sung bik zaangfahnak caah pum le thlarau pek ka duh ko,”a ti.
Kan sining vialte kha amah pek dingin a kan duh. Cu hmanh ah cun Pathian a kan dawtnak cu kan cham cawk lo. Pawl nih cun a kan zangfahnak a nganmi ruangah “A nung in pekchanhmi raithawinak bantukin i pe tuah u” a ti (Rom 12:1-2). A bikin Christmas thinlung cu midang caah peknak a si bantukin kan thinlung, kan chawva, kan sining dihlak in Pathian sinah kan pek awk a si. Cun kan mithmuh khawh mi kan minung hawi caah siannak ah kan pek caan a si. Mi harmi re retheimi cungah siannak in mi bawmh caan a si.
Tlangkawmnak: Christmas thinlung nih cun mah zawnruahnak, keimah ti lungput, phorhlawt ruamkainak, huatnak le rem lonak vialte a loh khawh nakhnga a kan cawnpiak. Khatlei kap in Christmas thinlung nih a kan fialmi cu midang cungah dawtnak, zawnruahnak lungput, toidornak lungthin, dinfelnak ziaza, ngaihthiamnak le remnak thinlung, siannak he peknak thinlung hna an si. Khrihfami lakah “Keimah” ti hi a thang ngai i “Amah,”Kanmah” “Anmah” ti bantuk thawng hi theih a si tuk lo. Zumtu caah kan kaltak ding thil a tam ko lai. Khrihfa taktak kan si ahcun Bawi Jesuh nih Pathian sinak a ngei ko nain a kaltak (kenotic) i minung chungah a luh bantukin “Keimah” ti bantuk ruahnak thalo le mah zawnruahnak kan sining kha kaltak ding in “Christmas Thinlung” nih a kan sawm. Christmas lawmhnak nan cungah um ko seh.
Sangpui pa
Thla kan cam lai: Fapa ngeihchun pek tiangin a kan dawtu Pathian, na cungah kan i lawm. Kan Bawipa chuah cam tuak thla dam tein na kan phanh ter ca zong ah na min kan in thangthat. Nangmah na duhning in Khrismas caan a hmang tu kan si ter ko. A dam lomi hna caah thla kan cam. Damnak pe khotu na sinak an nunnak ah i phuang ko sawh. Cun thinlung rethei in a ummi hna zong an thilrit chawng ko hna. Tukum Khrismas cu sullam ngei tein a hmang kho tu kan si cio nakhnga, Khrismas thinlung a ngei kho tu kan si nakhnga zong kan umpi ko. Pumpak cio kan thinlung ah nangmah hun chuak than ko. Nihin na fapa hmangin kan theihmi na thawngtha zong kan zapi caah thazaang thar a kan petu ah thlua kan chuahpiak ko. Hmailei zong ah atu bantuk in caan sunglawi a hmu kho tu, dong loin nangmah an thangthat kho tu kan si nakhnga, na thiang thlarau in kan umpi rih ko sawh tiah kan Bawipa Jesuh Khrih min in thla kan cam, kan Pathian. Amen.
Khrismas Lawmhnak le Daihnak nan zapi cungah um ko seh! Kan Bawipa Chuah thla dam tein a kan phanhter tu kan Pathian a min kan thangthat. Cathiang kan rel ta lai:
“Tuzan hrimhrim ah hin David khua chungah nan Khamhtu kha a chuak cang – Khrih Bawipa cu! Cu hihi nan ca i hmelchunhnak cu a si lai: ngakchiate pakhat kha puan in an zual i caw rawl einak kuang chung i an thlim kha nan va hmuh lai,” tiah a ti, Cu cangka cun vancung ralkap bu nganpi cu vancungmi sinah khan an rung lang i Pathian kha hla in an thangthat: “A sang bik van ah khin Pathian cu thangthat si ko seh, cun a dawtmi hna umnak vawlei ah hin remnak um ko seh,” tiah an ti. (Luka 2:11-14)
Nihin cu kan pa Rev. Dr. Sang Awr nih thawngtha a kan chimh i, kan va tha hringhran. Caan tampi lak ah siaherhnak he thawngtha a kan chimh khawh caah a cungah tampi kan i lawm. Atu cu amah kut ah caan kan pek cang lai:
Baibal relnak: Matt 2:3-11; Luka 2:8-14
DECEMBER THLUM LE CHRISTMAS THINLUNG
Biahmaithi: Kum fate Christmas caan kan phan lengmang i a phunphun in kan lawmh tawn nain a hlun ti a um kho bal lo. December ni 1 Sweet December kan phak hin lunglen hna a zual. Khuaruahhar ngai a si. Voikhat cu Asho Chin Christmas ah phungchim an ka thiah i aa pummi an tam ngai. Khrihfabu dang maw nan sawm hna tiah an pastor pa ka hal i Khrihfabu dang kan sawm hna lo “Christmas Khrihfa” an tam i a si ko. Kumkhat chungah biakinn voikhat hmanh a phan bal lomi zong Christmas ni ah cun an rak chuak dih a ti duhnak a si. Hi tlukin a sunglawimi le kan sunsak bikmi Christmas puai hi zeibantuk thinlung he dah kan don lai ti hi tukum Christmas ah ruat hna u sih ti ka duh.
Christmas Thawhkehnak: A fawinak in kan chim ahcun Christmas cu Bawi Jesuh Bethlehem khua a chuahnak in aa thawk kan ti khawh. Christ (Kristos: Grk.) ti cu chiti thuhmi tinak a si i, Mass cu puai tinak a si. Pathian nih chiti a thuhmi a fapa Jesuh chuah lomhnak puai tinak a si. Jesuh a chuah cangka in Christmas puai cu an tuah lo. Kum zabu 4 hrawngin mi tlawmte nih an thawk i zabu 6 hrawngah cun an tuah ngai cang. Cuticun biatak deuh in an hun tuah chin lengmang i vawlei khua zakip nih Christmas lomhnak puai cu an tuah. Ram kip cozah zong nih zungkhar ni an tuah i luatte le sunglawi ngai in tuah a si.
Messiah Chuahnak: Biakam Hlun chungah Profet hna nih vawlei khamhtu Messiah a chuak te lai tiah an rak chim chung. Ramdang kut tangah sal an tlak i harnak an ton caan ah Messiah a ra lai i luatnak kan hmuh lai tiah an i hnem tawn. Cu Messiah cu ngaknu dawhdawh le mirum siangpahrang chungin a chuak lai tiah an awrh. Asinain Judah ram ah khua hmete Bethlehem khua ah sifak zeirel lomi mi nauta chungin a chuak. “Maw Bethlehlem nangmah cu Judea khua a hme bik lakah naa tel nain nangmah chungin Israel hruaitu a chuak lai” (Mikah 5:2) tiah Profet Mikah nih a rak ti. Minung nih cun siangpahrang thutnak, bawi le mifim an tamnak, biaknak lei hruaitu upa an tlinnak Jesusalem khualipi ah a chuak te lai tiah an ruat nain Pathian ruahning a rak si lo. Nauta bik dirhmun in toidornak thinlung he Jesuh cu vawlei ah a ra. Hla phuahtu Emily Elliot nih,
“Na Bawi thutdan le suiluchin kha kaltak in, Vawleicung mi vialte ca na ra..........
Sihmanhseh nautatnak in hrinnak kha na hmuh,
Vawlei ah toidornak na in” a ti.
Khrih Thinlung: Jesuh vawlei a rat hi midang zawnruahnak in aa thawk. Pathian nih vawlei a dawt tuk caah a fapa ngeihchun a kan pek (Johan 3:16). Dawtnak le thlachiat ruahnak in a khat. Nautatnak le toidornak he a ra. Hi lungput nih vawlei kha a thlen. Pathian sinak kha a ngei ko nain amah lungtho tein sal sinak tu kha aa lak; Minung bantuk ah a cang i minung mui in a lang; Mi toiah aa dor i nawlngaihnak lam kha thih tiang in a zulh (Fil.2:3-8). Pathian sinak in minung sinak chungah a hung luh hi minung hna zawnruahnak le khamhnak caah a si. Cucaah Christmas thinlung kan timi cu hi lungput in a ra putmi a si.
Herod Thinlung: Vawlei cungah thil biapi a chuah tikah a ralkahmi thil a um tawn. Cucu Jesuh thinlung le Herod thinlung in a lang. Christmas thinlung a hrawktu lungput thalo a si i tih a nung ngai. Herod cu mi puar bawi thalo ngaimi a si. A nupi Meriame a thah. Cun a nupi nu le a ta le a thah fawn hna. Amah hrinmi a fapa le pahnih Alexander le Aristobulous a thah hna. Jesuh a chuah ka ah thah awk ah a kawlter hna. Jesuh a hmuh lo caah kum 2 tang ngakchia a thah dih hna. A thih lai ah tlangbawi vialte zong a thahter hna. Hnahchuahnak thinlung, keimah tinak thinlung, mah zawn lawng i ruahnak, sifak santlai lomi cungah dawtnak zawnruahnak zeihmanh a ngei lomi a si. A lung chungah midang harnak pek le huatnak le thahnak lawngte a khat. Nupi le fa le hmanh a that ngammi cu vawlei cungah amah bantukin minung an har lai. Hi ruahnak thalo nih Christmas thinlung: daihnak, lomhnak le hnangamnak kha a hrawk dih.
Christmas Thinlung: Christmas thinlung kan ti tikah Jesuh chungin a chuakmi lungput in a rami a si. Lawmhnak le thanuamnak a tam caah Christmas caan a phak lai cu kan i ngaih dih. Khuate lei le bang ahcun vok lawng siloin caw le sia tiang hna an thah i nuam tuk in ei le din he an hman. A cheu nih Christmas kha zu le sa in a dongmi kan um lai. A leng taksa nuamhnak in a dongmi zong kan um lai. Hla dawhdawh saknak le ngaihnak in a dongmi kan um lai. Hawikom tha hna he i tonnak le i hawikomhnak a dongmi kan um lai. Chungkhar aa hmu bal lomi hna tonnak in a dongmi kan um lai. Inn dawhte tamhnak in a dongmi zong kan um lai. A phunphun in kan don cio i Jesuh chuah lomhnak a si cio caah an tha dih ko. Asinain kan Bawipa Jesuh vawlei ah a rat chan le Christmas nih a kan phurhmi lunglomhnak le daihnak hmu loin Christmas hi hman khawh an si caah thuk deuh in Christmas a tanglei bantukin thinlung kha kan ruah a hau.
1) Christmas Thinlung cu Dawtnak a si: Pathian nih vawlei a dawt tuk caah a fapa ngeihchun a kan pek (Johan 3:16). Minung zawn a ruah caah minung hna khamh awk ah Bia cu titsa ah a cang i minung lakah khua a sa ( Johan 1:14). Minung mui in a lang i a kan dawtnak kha a nunnak in a langhter. Jesuh nih “Keimah kan dawt hna bantukin pakhat le pakhat nan i dawt awk a si. Pakhat le pakhat nan zawn nan i ruah ahcun mi nih a ka zultu nan si kha an hngalh lai” (Johan 13:34-35). Cu dawtnak cu Pathian nih Bethlehem caw inn ah a chuakmi naute Jesuh in a langhter. Bethlehem dawtnak in aa thawk i Kalvary dawtnak tiang a phan. Hi dawtnak cu midang zawnruahnak a si. Christmas thinlung cu midang cungah dawtnak, zawnruahnak, zangfahnak ngeih tehna a si. Cucaah Christmas caan ahhin sifak santlai lo, lungre a theimi le harnak a tongmi hna zawnruahnak le bawmhnak caan a si.
2) Christmas Thinlung cu Toidornak a si: “Kei cu mi nunnem le mi toidor ka si caah ka nun hi i cawn u” a ti i toidornak kha a nunnak in a langhter (Matt.11:29). Pathian fapa a si ko nain mi toiah aa dor i nawlngaihnak lam kha vailam cung thihnak tiangin a zulh (Fil. 2:8). A nu Mary zong nih toidor ngai in “A salnu hi hi tluk nauta ka si nain Bawipa nih a ka philh lo”a ti (Luk. 1:48). Pathian cu toidornak thinlung a ngeimi kha a duh hna. “Bawipa na duhmi cu raithawinak a si lo, toidornak thinlung le nawlngaihnak tu a si” tiah David nih a ti (Salm 51:16-17). Toidornak le nautatnak he Bethlehem caw inn ah a chuak i ruamkai phorhlawtnak, keimah tinak thinlung nih Jesuh a tong kho lo. Pathian sinak a ngei ko nain cu vialte cu a kaltak i (kenotic) minung sining chungah a luh bantukin Khrihfa taktak kan si ahcun kan kaltak a herhmi thil tampi a um ko lai. Sifak le santlai lo tete a simi tukhal hna zong nih toidornak thinlung an ngeih caah a hmasa bik Jesuh chuah lomhnak Christmas a tuahtu an si. Toidornak lungput a ngeimi cu miding an si. Joseph zong miding a si. Asinain Herod bantuk lungput a ngeimi nih Jesuh chuah lomhnak cu an tuah kho lo. Nahchuahnak le thahnak tu an tuah. Kha chan lio biaknak lei hruaitu Farasi hna zong nih Jesuh chuah lomhnak an tuah kho ve lo. Zeitintiah Pathian kha a leng lei zohnak lawngin an thangthat i, an chunglei cu thlan bantuk a si caah a thurmi ruahnak in an khat. Jesuh cu lungthin a thiangmi le toidornak thinlung a ngeimi lawng nih ton khawh a si.
3) Christmas Thinlung cu Remnak a si: Jesuh a chuah zan ah vancungmi nih, “A sang bik van ah khin Pathian cu sunparnak hmu ko seh; Cun a dawtmi hna umnak vawlei ah remnak um ko seh” tiah hla an sak (Luk.2:14). Jesuh vawlei ah a rat hi minung le minung kar ah siseh, minung le Pathian karlak ah siseh remnak hleidonh awk ah a si. Pawl zong nih Jesuh Khrih thawngin minung kha Pathian he remter kan si a ti (Rom 5:1-5). Ngaihchiat lungretheihnak a tongmi hna le lungthin tha a bami hna caah daihnak le lungfak le thinlung kuai in a ummi hna caah hnangamnak pek awk ah a ra. “Re a theimi le thil a ritmi vialte hna ka sinah ra tuah u, dinhnak kan pek hna lai” a kan ti (Matt.11:28). Judahmi le Zentelmi karlak ah remlonak, mirum le mi sifak karlak ah thleidannak, nu le pa karlak ah thleidannak vampang kha chimh dih dingah a ra. Christmas caan kan phak tikah kan rem lomi hna le kan huatmi hna he remnak ser caan a si. Pathian he kan karlakah a kan thentu vampang kan chimh dih a hau. Ngaihthiamnak lungthin le remnak thinlung he Christmas kan don ahcun lomhnak he Jesuh kan ton khawh lai.
4) Christmas Thinlung cu Peknak a si: Pathian nih a kan dawt caah a fapa Jesuh a kan pek hi peknak vialte lakah a sang bik a si. Jesuh a chuah lioah laksawngte he a rak biatu an um. Jesuh chuahnak kong kha vancungmi nih an chimh hna bantukin Bethlehem ah an kal i Jesuh kha an biak. “The Greatest Story Evertold” timi cauk chungah tukhaltu nih Jesuh kha tu fate laksawng an pek tiah an tial. Nichuahlei mifim hna zong Bethlehem ah kal i an khup an i bil i an biak. An zal chungin laksawng an i chuah i Sui, Frenkensen zihmui, Mura zihmui kha an pek (Matt.2:11). Cucaah Christmas hi midang laksawng pek caan a si. Pathian nih a kan dawtnak sang bik a fapa a kan peknak kan ruah tikah kan si khawhnak sang bik tiang kan pek a herh. Hla phuahtu Sir Isaac Watts nih
“Ka ngeih vialte pe hmanh ning law laksawng a tam tuk bal lai lo; A sung bik zaangfahnak caah pum le thlarau pek ka duh ko,”a ti.
Kan sining vialte kha amah pek dingin a kan duh. Cu hmanh ah cun Pathian a kan dawtnak cu kan cham cawk lo. Pawl nih cun a kan zangfahnak a nganmi ruangah “A nung in pekchanhmi raithawinak bantukin i pe tuah u” a ti (Rom 12:1-2). A bikin Christmas thinlung cu midang caah peknak a si bantukin kan thinlung, kan chawva, kan sining dihlak in Pathian sinah kan pek awk a si. Cun kan mithmuh khawh mi kan minung hawi caah siannak ah kan pek caan a si. Mi harmi re retheimi cungah siannak in mi bawmh caan a si.
Tlangkawmnak: Christmas thinlung nih cun mah zawnruahnak, keimah ti lungput, phorhlawt ruamkainak, huatnak le rem lonak vialte a loh khawh nakhnga a kan cawnpiak. Khatlei kap in Christmas thinlung nih a kan fialmi cu midang cungah dawtnak, zawnruahnak lungput, toidornak lungthin, dinfelnak ziaza, ngaihthiamnak le remnak thinlung, siannak he peknak thinlung hna an si. Khrihfami lakah “Keimah” ti hi a thang ngai i “Amah,”Kanmah” “Anmah” ti bantuk thawng hi theih a si tuk lo. Zumtu caah kan kaltak ding thil a tam ko lai. Khrihfa taktak kan si ahcun Bawi Jesuh nih Pathian sinak a ngei ko nain a kaltak (kenotic) i minung chungah a luh bantukin “Keimah” ti bantuk ruahnak thalo le mah zawnruahnak kan sining kha kaltak ding in “Christmas Thinlung” nih a kan sawm. Christmas lawmhnak nan cungah um ko seh.
Sangpui pa
Thla kan cam lai: Fapa ngeihchun pek tiangin a kan dawtu Pathian, na cungah kan i lawm. Kan Bawipa chuah cam tuak thla dam tein na kan phanh ter ca zong ah na min kan in thangthat. Nangmah na duhning in Khrismas caan a hmang tu kan si ter ko. A dam lomi hna caah thla kan cam. Damnak pe khotu na sinak an nunnak ah i phuang ko sawh. Cun thinlung rethei in a ummi hna zong an thilrit chawng ko hna. Tukum Khrismas cu sullam ngei tein a hmang kho tu kan si cio nakhnga, Khrismas thinlung a ngei kho tu kan si nakhnga zong kan umpi ko. Pumpak cio kan thinlung ah nangmah hun chuak than ko. Nihin na fapa hmangin kan theihmi na thawngtha zong kan zapi caah thazaang thar a kan petu ah thlua kan chuahpiak ko. Hmailei zong ah atu bantuk in caan sunglawi a hmu kho tu, dong loin nangmah an thangthat kho tu kan si nakhnga, na thiang thlarau in kan umpi rih ko sawh tiah kan Bawipa Jesuh Khrih min in thla kan cam, kan Pathian. Amen.
No comments:
Post a Comment